ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
(ΑΚΥΡΩΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ)
ΑΙΤΗΣΗ
Της Ομοσπονδίας με την επωνυμία «Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος» (Δ.Ο.Ε.), η οποία εδρεύει στην Αθήνα, επί της οδού Ξενοφώντος 9Α όπως νόμιμα εκπροσωπείται.
ΚΑΤΑ
Του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
ΠΕΡΙ ΑΚΥΡΩΣΗΣ
[1] Της υπ’ αριθμ. Φ. 12/657/70692/Δ1 Αποφάσεως του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «Ωρολόγιο Πρόγραμμα Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου», (ΦΕΚ Β 1324/11-5-2016)
[2] του υπ’ αριθμ. 87776/Δ1/30-5-2016 εγγράφου του Προϊσταμένου της Διευθύνσεως Σπουδών Προγραμμάτων και Οργάνωσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με τίτλο «Προγραμματισμός λειτουργίας του Ολοήμερου Προγράμματος των Ενιαίου Τύπου Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων και των Ολοήμερων Νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος 2016-2017»
[3] και κάθε άλλης προγενέστερης ή μεταγενέστερης πράξεως ή παραλείψεως της Διοικήσεως.
*******
Ι. Η αιτούσα Ομοσπονδία.
Η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (εφεξής Δ.Ο.Ε.), συνιστά δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, η οποία εκπροσωπεί στο σύνολο της τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαιδεύσεως, οι οποίοι υπηρετούν σε Δημόσια Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία, ανεξαρτήτως σχέσεως εργασίας.
Είναι νομίμως συστημένη οργάνωση, η οποία λειτουργεί βάσει καταστατικού εγκεκριμένου από το Πρωτοδικείο Αθηνών. Μεταξύ των σκοπών της οργανώσεως, όπως αυτοί περιγράφονται στο άρθρο 2 του Καταστατικού της περιλαμβάνεται και η βελτίωση της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και η προάσπιση και προαγωγή των επαγγελματικών και υλικών συμφερόντων του κλάδου αλλά και η εν γένει συμβολή στην βελτίωση της Παιδείας του Ελληνικού Λαού. Εκ του καταστατικού της αυτού σκοπού, δύναται και δικαιούται να προβαίνει στην με κάθε πρόσφορο τρόπο, προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών και στην διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης από την Δημόσια Εκπαίδευση, Παιδείας.
Η δυνατότητα προσβολής ωρολογίου προγράμματος από συλλόγους, που εκπροσωπούν εκπαιδευτικούς έχει γίνει αβίαστα δεκτό από την νομολογία του Δικαστηρίου Σας (ΣτΕ 3492/2015 και 1359/2013). Πέραν δε τούτου, με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις περιορίζεται το δικαίωμα όλων των μαθητών να συμμετέχουν σε Ολοήμερο πρόγραμμα, είτε ενισχυτικής διδασκαλίας είτε δημιουργικής απασχόλησης, παρέχοντας με τον τρόπο αυτό πρόσθετη υποστήριξη τόσο στους μαθητές όσο και στους γονείς, που αντιμετωπίζουν προβλήματα φύλαξης των παιδιών τους μετά το πέρας του υποχρεωτικού ωραρίου του σχολείου.
Τίθενται δε πρόσθετες προϋποθέσεις στην εγγραφή των μαθητών στο Ολοήμερο, που όχι μόνο δεν απορρέουν από τον νόμο αλλά τελικώς περιορίζουν υπέρμετρα το δικαίωμα πρόσβασης σε πρόσθετη υποστήριξη και υποβαθμίζοντας την ποιότητα της παρεχόμενες δημόσιας παιδείας. Σημειώνεται δε, ότι η ανάγκη προσκόμισης βεβαίωσης εργασίας για τους εργαζόμενους γονείς, προκειμένου τα τέκνα τους να εγγραφούν στο Ολοήμερο, όπως εύκολα κανείς κατανοεί δεν αντικατοπτρίσει πάντοτε την πραγματικότητα, δεδομένου, ότι πολλοί γονείς εργάζονται, χωρίς, ωστόσο, η εργασιακή τους σχέση να είναι καταχωρημένη στις αρμόδιες υπηρεσίες (Επιθεώρηση Εργασίας και ΙΚΑ). Επιπροσθέτως, η μείωση των μαθητών, που δικαιούνται να φοιτήσουν σε Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία, μειώνει τον αριθμό των εκπαιδευτικών (αναπληρωτών), που πρόκειται να προσληφθούν για την κάλυψη των αναγκών, καθώς μέσω του αποκλεισμού μαθητών επιτυγχάνεται η μείωση των τμημάτων, για τα οποία υφίσταται ανάγκη πρόσληψης εκπαιδευτικών.
ΙΙ. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις και το ρυθμιστικό πεδίο αυτών.
Με την πρώτη προσβαλλόμενη Υπουργική Απόφαση όλα τα δημοτικά σχολεία λειτουργικότητας από 4θέσια και άνω κατέστησαν Ολοήμερα και ρυθμίστηκε ενιαία το Ωρολόγιο πρόγραμμά τους. Η δεύτερη προσβαλλόμενη απόφαση, αν και φέρει τον τίτλο της εγκυκλίου στην πραγματικότητα ρύθμισε πρωτογενώς ζητήματα αναφορικά με την λειτουργία των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων, με αποτέλεσμα να φέρει τον χαρακτήρα κανονιστικής εγκυκλίου, χωρίς ωστόσο, να έχει τύχει δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, όπως αναλυτικά και κατωτέρω θα εκτεθεί. Με την εν λόγω εγκύκλιο ρυθμίζονται θέματα, που αφορούν την φοίτηση των μαθητών στο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο και εισάγονται εξαιρέσεις από την δυνατότητα εγγραφής μαθητών στα Ολοήμερα Τμήματα.
ΙΙΙ. Επί των επιμέρους λόγων ακύρωσης της προσβαλλόμενης.
1ος Λόγος ακύρωσης κατά της πρώτης προσβαλλόμενης.
Η προσβαλλόμενη απόφαση, όπως προκύπτει από το σώμα αυτής, δεν αποτελεί τροποποίηση προγενέστερης αποφάσεως ή ρύθμιση μερικότερων ή ειδικότερων θεμάτων αλλά εισάγει πρωτογενώς και αυτοτελώς το νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα των Δημοτικών Σχολείων. Κατά τούτο, όμως, είναι ακυρωτέα, καθώς στερείται νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως, αφού η διαμόρφωση των Ωρολογίων Προγραμμάτων των Δημοτικών Σχολείων μπορεί να γίνει μόνο μέσω της εκδόσεως Προεδρικών Διαταγμάτων, όπως ρητώς ορίζει το Π.Δ. 201/1998, το οποίο τροποποίησε τις προγενέστερες διατάξεις του άρθρου 7 του Ν.2525/1997.
Συγκεκριμένα, το άρθρο 4 του νόμου N.1566/1997 προέβλεψε αρχικώς, ότι τα Ωρολόγια Προγράμματα καταρτίζονται μέσω Προεδρικών διαταγμάτων, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. «11. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ρυθμίζονται θέματα σχετικά με: […] ε) τα διδασκόμενα μαθήματα και τα εβδομαδιαία ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα, [..] και ζ) κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τη λειτουργία των δημοτικών σχολείων».
Η εν λόγω διάταξη τροποποιήθηκε μεταγενεστέρως με το άρθρο 7 του N.2525/1997, το οποίο προβλέπει «2. Τα θέματα των άρθρων [..] 4 παρ. 11 (περιπτώσεις ε` στ` και ζ`), [..] του Ν.1566/1985 ρυθμίζονται εφεξής με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με την επιφύλαξη της ισχύος της παραγράφου 9 του άρθρου 1 του παρόντος νόμου. [..]».
Από της εκδόσεως του νόμου 2525/1997, συνεπώς, η έκδοση Ωρολογίων Προγραμμάτων των Δημοτικών Σχολείων ανατέθηκε στον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, μετά το εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (ήδη Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής- Ι.Ε.Π.).
Ο τρόπος έκδοσης των ωρολογίων προγραμμάτων, ωστόσο, τροποποιήθηκε εκ νέου, με την διάταξη του άρθρου 10 του Π.Δ. 201/1998, το οποίο προβλέπει: «Ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα- 1. Τα Ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα των δημοτικών σχολείων ορίζονται με Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία εκδίδονται για το σκοπό αυτό. Παρεμβάσεις και ειδικές ρυθμίσεις, που αφορούν τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα μπορούν να γίνονται με υπουργικές αποφάσεις. [..]».
Με την ανωτέρω διάταξη, η οποία δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, προβλέπεται η κατάρτιση των ωρολογίων προγραμμάτων των δημοτικών σχολείων, μέσω της εκδόσεως Προεδρικών Διαταγμάτων ενώ μόνο περιορισμένες παρεμβάσεις στο περιεχόμενο αυτών μπορεί να λάβουν χώρα μέσω Υπουργικής Αποφάσεως. Σημειωτέον, ότι στο άρθρο 15 παρ.1 του Π.Δ. 201/1998 ρητώς προβλέπεται η κατάργηση όλων των διατάξεων, που είναι αντίθετες με τις διατάξεις αυτού, άρα και της ρυθμίσεως του άρθρου 7 του Ν.2525/1997.
Η πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία εισάγει νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα για όλα τα Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία, χωρίς να αποτελεί περιορισμένη παρέμβαση στο περιεχόμενο αυτού, όπως προκύπτει τόσο από το σώμα της όσο και από τις διατάξεις, που επικαλείται ως έρεισμα για την έκδοση της, κινείται εκτός νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως, αφού ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, δεν διαθέτει την αρμοδιότητα να προβεί σε ρύθμιση του συγκεκριμένου θέματος, το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί μόνο μέσω της εκδόσεως προεδρικού διατάγματος.
Είναι συνεπώς, ακυρωτέα η προσβαλλόμενη απόφαση και πρέπει να ακυρωθεί από το Δικαστήριο Σας.
2ος Λόγος ακύρωσης κατά της πρώτης προσβαλλόμενης.
Η προσβαλλόμενη απόφαση προβαίνει σε μετατροπή όλων των Δημοτικών Σχολείων της χώρας σε Ολοήμερα, όπως προκύπτει από το σώμα αυτής («Καθορίζουμε Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου σε όλα τα Δημοτικά Σχολεία της χώρας [..]»), χωρίς να έχει τηρηθεί, ωστόσο, η εκ του νόμου προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία, ήτοι η προηγούμενη εισήγηση των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μετά από συνεργασία με τους συλλόγους διδασκόντων, γονέων μαθητών και τους οικείους ΟΤΑ. Συγκεκριμένα, το άρθρο 4 παρ.5 του Ν. 2525/1997 προβλέπει: «5. […] με όμοια απόφαση (σημείωση δική μας: Απόφαση του Υπουργού Παιδείας), που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ορίζονται τα Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούν ως ολοήμερα, εφόσον εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις λειτουργίας αυτών, μετά από συνεργασία με τους συλλόγους διδασκόντων, τους γονείς των μαθητών και τους Ο.Τ.Α.».
Στην υπό κρίση περίπτωση, από το σώμα της προσβαλλόμενης προκύπτει ότι ουδεμία τέτοια διαδικασία λήψης γνώμης εκ μέρους των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, των συλλόγων διδασκόντων, των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων και των Δημοτικών Συμβουλίων των οικείων Ο.Τ.Α. έλαβε χώρα προ της εκδόσεως αυτής, με αποτέλεσμα να μην έχει τηρηθεί η ρητώς προβλεπόμενη και μέχρι σήμερα απαρεγκλίτως τηρούμενη διοικητική διαδικασία μετατροπής ενός Δημοτικού Σχολείου σε Ολοήμερο.
Συνεπεία αυτού, η προσβαλλόμενη είναι ακυρωτέα για έλλειψη ουσιώδους τύπου της διοικητικής διαδικασίας.
3ος Λόγος ακύρωσης κατά της δεύτερης προσβαλλόμενης.
Με το άρθρο 4 παρ. 11 του Ν.1566/1985 προβλέπεται «11. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ρυθμίζονται θέματα σχετικά με: α) την οργάνωση και λειτουργία των δημοτικών σχολείων, β) την εγγραφή, μετεγγραφή και κατάταξη των μαθητών.
[..]και ζ) κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τη λειτουργία των δημοτικών σχολείων.»
Το άρθρο του 7 N.2525/1997 τροποποίησε το άρθρο 4 παρ.11 του ν.1566/1985 ως εξής: «2. Τα θέματα των άρθρων […] 4 παρ. 11 (περιπτώσεις ε` στ` και ζ`), […] του ν.1566/1985 ρυθμίζονται εφεξής με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με την επιφύλαξη της ισχύος της παραγράφου 9 του άρθρου 1 του παρόντος νόμου. [..]»
Στο άρθρο 4 του Ν. 2525/1997 προβλέπεται: «1. Καθιερώνεται η λειτουργία του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, σκοπός του οποίου είναι: α) η υποχρεωτική εφαρμογή του οικείου προγράμματος διδασκαλίας μαθημάτων, β) η προαιρετική εφαρμογή προγραμμάτων μελέτης των μαθημάτων της επόμενης ημέρας και προγραμμάτων δημιουργικής απασχόλησης και γ) η προαιρετική εφαρμογή προγραμμάτων ενισχυτικής διδασκαλίας σε μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. 2. Τα προαιρετικά προγράμματα μελέτης των μαθημάτων της επόμενης ημέρας και δημιουργικής απασχόλησης παρακολουθούν κατά προτίμηση μαθητές των οποίων οι γονείς είναι εργαζόμενοι, είτε του ίδιου σχολείου είτε γειτονικών σχολείων, εφόσον είναι δυνατή η πρόσβασή τους σε αυτό. 3. Τα προαιρετικά προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας παρακολουθούν μαθητές του ίδιου ή γειτονικών σχολείων, με μαθησιακές δυσκολίες, που υποδεικνύονται από τους οικείους συλλόγους διδασκόντων».
Με βάσει τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει, ότι τα προαιρετικά προγράμματα μελέτης των μαθημάτων της επόμενης ημέρας και δημιουργικής απασχόλησης παρακολουθούν κατά προτίμηση, μαθητές των οποίων οι γονείς είναι εργαζόμενοι ενώ τα προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας παρακολουθούν κατά προτεραιότητα μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.
Και ενώ το θεσμικό πλαίσιο, που διέπει την λειτουργία των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων, ρητώς προβλέπει, ότι όλοι οι μαθητές έχουν δικαίωμα εγγραφής στα Ολοήμερα, αλλά θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στους μαθητές των δυο ως άνω κατηγοριών, δεδομένου, ότι κατά τον χρόνο εκείνο, σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης λειτουργούσε συγκεκριμένος αριθμός Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων και έτσι, οι μαθητές, που εγγράφονταν σε αυτά ήταν αυτονόητα περιορισμένος, με αποτέλεσμα να γεννάται ανάγκη για καθορισμό κριτηρίων προτεραιότητας κατά την εγγραφή.
Ωστόσο, παρά την ρητή διατύπωση του νόμου, παρέχει την δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να εγγραφούν σε Ολοήμερα Τμήματα ενώ οι μαθητές των οποίων οι γονείς εργάζονται εγγράφονται κατά προτεραιότητα, με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση, περιορίζεται ο κύκλος των μαθητών, που μπορούν να εγγραφούν στο Ολοήμερο (μόνο στην περίπτωση όσων οι γονείς εργάζονται) ενώ η προσβαλλόμενη εγκύκλιος, θέτει περαιτέρω πρόσθετες προϋποθέσεις για την εγγραφή των μαθητών στο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο, οι οποίες δεν προκύπτουν ούτε από τον νόμο ούτε από την (ακυρώσιμη) πρώτη προσβαλλόμενη Υπουργική Απόφαση.
Ούτε μπορεί προφανώς να αποτελέσει έρεισμα η πρώτη προσβαλλόμενη Υπουργική Απόφαση για την έκδοση της εν λόγω (κανονιστικής κατά περιεχόμενο) εγκυκλίου, παρά το γεγονός, ότι κάτι τέτοιο επιχειρείται με αυτήν («Με εγκυκλίους του ΥΠ.Π.Ε.Θ. δύναται να ρυθμίζονται θέματα εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής φύσεως, λειτουργίας κλπ των σχολείων, που εφαρμόζουν το νέο Ολοήμερο Πρόγραμμα»), δεδομένου μάλιστα, ότι δεν μπορεί να νοηθεί νομοθετική εξουσιοδότηση για ρύθμιση θεμάτων μέσω εγκυκλίων, οι οποίες μπορούν και μόνο να προβαίνουν σε ερμηνεία διατάξεων και να παρέχουν οδηγίες στους διοικούμενους και τις υπηρεσίες.
Ο κανονιστικός χαρακτήρας της δεύτερης προσβαλλόμενης απόφασης προκύπτει από την επιχειρούμενη να εισαχθεί ρύθμιση της εγκυκλίου, αναφορικά με τον κύκλο των δικαιούμενων σε εγγραφή στο Ολοήμερο μαθητών. Συγκεκριμένα, προβλέπεται: «[..] Στο Ολοήμερο Πρόγραμμα δύνανται να εγγράφονται: α) οι μαθητές των οποίων εργάζονται και οι δύο γονείς, προσκομίζοντας σχετική βεβαίωση του φορέα εργασίας τους ή κάρτα ανεργίας. β) οι μαθητές, των οποίων οι γονείς/κηδεμόνες ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (μαθητές πολύτεκνων/μονογονεϊκών οικογενειών, μαθητές με γονείς με χρόνιες παθήσεις/ενταγμένους σε πρόγραμμα απεξάρτησης/φυλακισμένους»)».
Μέσω δε της περιοριστικής αναφοράς των δικαιούμενων σε εγγραφή μαθητών, τροποποιείται επί της ουσίας η διάταξη του άρθρου 4 του Ν.2525/1997, χωρίς βεβαίως κάτι τέτοιο να είναι επιτρεπτό. Συνεπεία αυτού, η δεύτερη
προσβαλλόμενη πάσχει διττώς, αφού αφενός στερείται νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως να ρυθμίσει με διαφορετικό τρόπο θέματα, που ρυθμίζονται στον νόμο και αφετέρου παρά τον κανονιστικό χαρακτήρα της, δεν έχει εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο και δεν έχει τύχει δημοσιεύσεως στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Είναι συνεπεία των ανωτέρω ακυρωτέα και η δεύτερη προσβαλλόμενη.
Επειδή τα ανωτέρω είναι νόμιμα, βάσιμα και αληθή.
Επειδή έχουμε ίδιο άμεσο και ενεστώς έννομο συμφέρον να προβούμε την υποβολή της παρούσας αιτήσεως ακυρώσεως.
Επειδή η παρούσα αίτηση ακύρωσης ασκείται παραδεκτώς και εν γένει εμπροθέσμως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ-ΑΙΤΟΥΜΕΘΑ
Να γίνει δεκτή η παρούσα αίτηση ακύρωσης.
Να ακυρωθούν: [1] η υπ’ αριθμ. Φ. 12/657/70692/Δ1 απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «Ωρολόγιο Πρόγραμμα Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου»
[2] το υπ’ αριθμ. 87776/Δ1/30-5-2016 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διευθύνσεως Σπουδών Προγραμμάτων και Οργάνωσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με τίτλο «Προγραμματισμός λειτουργίας του Ολοήμερου Προγράμματος των Ενιαίου Τύπου Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων και των Ολοήμερων Νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος 2016-2017»
[3] και κάθε άλλη προγενέστερη ή μεταγενέστερη πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Να καταδικαστεί το καθ’ ου στην εν γένει δικαστική μας δαπάνη.
Αθήνα, 12 Σεπτεμβρίου 2016
Η πληρεξουσία Δικηγόρος
